მზე და კანი - სოფო ლილუაშვილის რჩევები

თუ ჯერ კიდევ აქტიურად სტუმრობთ აუზებს, აპირებთ დასასვენებლად წასვლას ან უბრალოდ დიდი ხნის განმავლობაში გიწევთ მზეზე ყოფნა, ეს ბლოგი აუცილებლად თქვენთვისაა.

მზის სხივები სიცოცხლისა და ენერგიის წყაროს წარმოადგენენ დედამიწაზე, თუმცა ჭარბი გამოსხივების პირობებში მათ უარყოფითი გავლენა აქვთ ჩვენს ორგანიზმზე, განსაკუთრებით კი კანზე, რომელიც ყველაზე დიდი ორგანოა და ყველაზე მეტად ხილულია მზის ულტრაიისფერი სხივებისათვის.

მზის სხივების დამაზიანებელი მოქმედება კანზე სხვადასხვანაირად გამოიხატება: კანი ხდება გამომშრალი, ადგილი აქვს გაუწყლოებას, ვითარდება კანის ნაადრევი დაბერების ნიშნები, ჩნდება მრავლობითი ჰიპერპიგმენტური ლაქები და გაფართოებული სისხლძარღვები. ადგილი აქვს ნაოჭების გაჩენას და ელასტიურობის დაქვეითებას, ხდება უკვე არსებული დერმატოლოგიური დაავადებების გამწვავება (როზაცეა, წითელი მგლურა, დერმატომიოზიტი, დარიეს დაავადება, წითელი ბრტყელი ლიქენი, აუტოიმუნური ბულოზური დაავადებები და ა. შ).

მზის ჭარბი ექსპოზიციის შედეგად ქვეითდება კანის იმუნური პასუხი და ვითარდება სხვადასხვა ვირუსული, ბაქტერიული და სოკოვანი ინფექციები. დროთა განმავლობაში კანში არსებული პიგმენტი მელანინი და კანის ენზიმები ვეღარ ახდენენ მზის ულტრაიისფერი სხივების მავნე ზემოქმედების განეიტრალებას, იცვლება კანის უჯრედების დნმ და ადგილი აქვს კანის სხვადასხვა ტიპის კიბოსწინარე დაავადებისა და ავთვისებიანი სიმსივნეების განვითარებას, როგორებიცაა: აქტინიური კერატოზი, ბრტყელუჯრედოვანი კარცინომა, ბაზალურუჯრედოვანი კარცინომა და მელანომა.

იმისათვის, რომ თავიდან აიცილოთ მზის სხივების ზემოქმედების უარყოფითი შედეგები, მოერიდეთ ხანგრძლივ გარუჯვას, თუ:

გაქვთ ღია ფერის კანი, თმა და თვალი
მზეზე იწვებით და არ ირუჯებით
გაქვთ მრავლობითი ხალი
გაქვთ კანის რომელიმე დაავადება, რომელიც მწვავდება მზის სხივების ზემოქმედებით
გაქვთ კანის კიბოს ოჯახური ისტორია

როგორ მოიქცეთ რუჯის მიღების დროს?

დაიცავით ზომიერება რუჯის მიღებისას (რუჯის მიღება უნდა მოხდეს ეტაპობრივად და არა ერთ მომენტად)
მოერიდეთ რუჯის მიღებას შუადღის საათებში
გამოიყენეთ მზისგან დამცავი კრემები და დაიტენეთ კანზე განმეორებით, ყოველ 2 საათში ერთხელ მზის ჭარბი ინსოლაციის პირობებში
გამოიყენეთ მზისგან დამცავი ფაქტორის შემცველი ტუჩსაცხი
წყალში ყოფნისას გამოიყენეთ მზისგან დამცავი საშუალებების წყალგამძლე ფორმულა
დაიფარეთ სხეული თხელი ტანსაცმლით, ატარეთ ქუდი და სათვალე

რუჯის მიღების შემდეგ უნდა მიმართოთ დერმატოლოგს, თუ:

გაქვთ კანის დამწვრობა (ჰიპერემია, აქერცვლა, სითხით სავსე ბუშტები)
გაქვთ სუბიექტური ჩივილები: კანის ტკივილი, დაჭიმულობა, გაღიზიანება და ქავილი
აღინიშნება ჰიპერმგრძნობელობითი რეაქციები კანზე
მზის სხივების ზემოქმედების შედეგად გამწვავდა რომელიმე დერმატოზი
შენიშნეთ ნებისმიერი ტიპის ახალწარმონაქმნი კანზე
შენიშნეთ უკვე არსებული წარმონაქმნის ვიზუალური ( ზომის, ფორმის, დიამეტრის, საზღვრების) ცვლილება და სუბიექტური ჩივილები

კანის დამწვრობის შემთხვევაში გასათვალისწინებელი რჩევებია:

მიიღეთ დიდი რაოდენობით წყალი
გამოიყენეთ მსუბუქი დამატენიანებლები და გრილი კომპრესები
არ გამოიყენოთ გამაღიზიანებელი ნივთიერებების შემცველი კანის მოვლის საშუალებები
მიიღეთ გრილი შხაპი
მოერიდეთ მზის სხივების განმეორებით ექსპოზიციას

სოფო ლილუაშვილი -
MD; PhD; დერმატო-ვენეროლოგი; დერმატოლოგიის ცენტრის ხელმძღვანელი